Την Δευτέρα 15 Μαΐου 2023 η εκπαιδευτικός του Αισθητικού Γραμμαατισμού του 2ου ΣΔΕ Λάρισας επισκέφτηκε το σχολείο μας και έκανε μάθημα σε όλα τα τμήματα του σχολείου μας. Οι εκπαιδευόμενοι μας το χάρηκαν και ελπίζουμε να μας ξανάρθει !
Παραθέτω τις εντυπώσεις της ίδιας:
Έχω συζητήσει πολλές φορές μέσα στα χρόνια με ανθρώπους που παρακολουθούν το σχολείο ενώ κρατούνται, τι σημαίνει για τους ίδιους η εκπαίδευση στη φυλακή. Για τους περισσότερους το κυρίαρχο κίνητρο επιστροφής στα θρανία είναι ο ευεργετικός υπολογισμός της ποινής. Στο σχολείο τους φέρνει η προσδοκία της όσο το δυνατόν γρηγορότερης απελευθέρωσης. Είναι φυσικό. Τους κρατάνε, όμως, πολλά άλλα πράγματα. Κι αυτά θέλουν επίμονη δουλειά από πολλές πλευρές ταυτόχρονα για να συμβούν. Δεν προκύπτουν.
Στη σύντομη συζήτηση που έκανα με τα τμήματα του 3ου ΣΔΕ Θεσσαλονίκης την Δευτέρα εξίσου σημαντική με την προσδοκία της ελευθερίας, φάνηκε ότι είναι η επαφή με την κοινωνία που διατηρείται με πολλούς τρόπους, μέσα από το σχολείο, ζωντανή. Η επαφή με τις εκπαιδευτικούς που υποδέχονται με ενδιαφέρον κάθε, μα κάθε απορία. Που δε βιάζονται. Που δεν κρίνουν εύκολα. Που έχουν πάντα υπομονή να εξηγήσουν τη σημασία αλλά και το βάρος των λέξεων. Όπως μου είπαν, στη φυλακή η ακρίβεια της έκφρασης, να ξέρεις ακριβώς τί λες, πότε και σε ποιον το λες, έχει τεράστια σημασία. Έξω, στην κοινωνία, οι κουβέντες είναι πιο αυθόρμητες. Και για ανθρώπους που μαθαίνουν τα ελληνικά ως ξένη γλώσσα, το άγχος της μετάβασης μπορεί να είναι τεράστιο. Το σχολείο δίνει, είπαν, την ευκαιρία να βγουν από τη «στάσιμη ζωή» της πτέρυγας και να βρεθούν για λίγο κοντά στην κοινωνία. Να προβάρουν μια άλλου είδους επιστροφή. Το είπαν με τον ίδιο ενθουσιασμό άνθρωποι που κρατούνται για πρώτη φορά και ο Χ. που κλείνει κοντά 20 χρόνια μέσα. Ο Μ. είπε ότι νιώθει για πρώτη φορά ικανός, στα 50 του, να διαβάσει τα παιδιά του που όταν βγει θα τελειώνουν το δημοτικό. Ο Σ. είπε ότι έχει νέα να πει στο τηλέφωνο και ότι νιώθει ευγνώμων που του σηκώνουν ακόμα το τηλέφωνο για να έχει κάπου να τα πει. Μου έκανε εντύπωση πόσο συγκεντρωμένος ήταν ο Λ. όταν μίλαγαν οι συμμαθητές του. Στο διάλειμμα έμαθα ότι τους βοηθάει να γυμναστούν μέσα, γιατί «το μυαλό αν δεν εξασκείται το σώμα, πεθαίνει» και έχουν κάνει μεγάλο δρόμο αφότου μπήκαν και στα δυο. Μου φάνηκε πως τους καμάρωνε. Ο ένας ήρθε στο διάλειμμα, χωρίς να ρωτήσω και μου το επιβεβαίωσε. Έφυγα από τις τάξεις με περισσότερες ερωτήσεις από αυτές που είχα όταν ήρθα. Ας πούμε έφυγα με αυτή την ερώτηση: Με πόσους διαφορετικούς τρόπους γίνονται στη διάρκεια της διαδρομής τους οι ίδιοι οι κρατούμενοι δάσκαλοι και πώς επηρεάζει η σταδιοδρομία τους στο σχολείο τα κίνητρα και την προσέγγισή τους.
Δεν μου τα είπαν, φυσικά, όλα ρόδινα οι μαθητές του 3ου ΣΔΕ. Κάποιοι επέμειναν ότι μπορεί ένας κρατούμενος που παρακολουθεί το σχολείο να μην ξεκολλήσει ποτέ από το κίνητρο του «μεροκάματου». Είχαν μάλιστα συγκεκριμένο ποσοστό να προτείνουν. Και ήταν υψηλό. Είπαν, επίσης, ότι όση προσπάθεια και να κάνει κανείς στο σχολείο (το μόνο σωφρονιστικό πράγμα στο «σωφρονιστικό» σύστημα) αν δεν έχει στήριξη κοινωνική, είναι εύκολο να γυρίσει στο μηδέν βγαίνοντας. Δεν τους αμφισβήτησα. Τους είπα ότι γι’ αυτό επιστρέφουμε εδώ όλες και όλοι κάθε μέρα με το ίδιο πείσμα. Γι’ αυτό έκανα κι εγώ και θα ξανακάνω σε μια μέρα ευχαρίστως τόσα κι άλλα τόσα χιλιόμετρα, μέχρι τον Ιούνη. Ότι αξίζουνε χίλια τοις εκατό τον κόπο.
Στο δρόμο του γυρισμού στη Λάρισα διαβάζω και ξαναδιαβάζω το κείμενο του Δημήτρη Δ. από το συλλογικό έργο με τίτλο «Ανάσες γραφής» που μου έδωσε (ανάμεσα σε πολλά άλλα δώρα) η @Mary Grizou. Το έργο διασώζει σπαράγματα γραφής των μαθητών που παρακολούθησαν το εργαστήρι δημιουργικής γραφής τη διετία 2019-2021. Το εργαστήρι που οργανώνεται από το αντίστοιχο Μεταπτυχιακό Τμήμα Σπουδών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, με υπεύθυνους τον @Τριαντάφυλλος Κωτόπουλος και την @Eleni Grompanopoulou τρέχει στο σχολείο, χωρίς διακοπή, εδώ και δέκα χρόνια.
Το κείμενο του Δημήτρη λέει:
Τούτο το δειλινό
Τούτη τη νύχτα τη φθινοπωριάτικη γεμάτος
από τα λόγια σου.
Λόγια αιώνια σαν τον χρόνο,
σαν την ύλη.
Λόγια γυμνά, σαν μάτια που λαμποκοπούν σαν τα άστρα.
Τα λόγια σου ήρθαν σε μένα, λόγια από την καρδιά,
από τη σκέψη και τη σάρκα σου,
τα λόγια σου σε έφεραν κοντά μου.
Τα λόγια, μάνα
Τα λόγια, γυναίκα
Τα λόγια, παιδιά μου
Τα λόγια, αδέλφια
Τα λόγια, πατέρα
Τα λόγια σας.
Ήταν θλιμμένα, ήταν πικρά, ήταν χαρούμενα, ήταν ηρωικά,
γεμάτα ελπίδα.
Ήταν άνθρωποι τα λόγια σας.
3o Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας Θεσσαλονίκης 